Potrebe krompira za navodnjavanjem pri proizvodnji

Krompir je prilagođen umjereno vlažnim klimatskim uslovima, te nedostatak vode može znatno smanjiti prinos i kvalitet krtola. Visina prinosa ne zavisi samo od količina padavina, već i od njihovog rasporeda tokom vegetacionog perioda. Ovaj raspored utiče ne samo na ukupan prinos, već i na broj, veličinu i kvalitet krtola.

Klimatski uslovi su ključni za uspešno gajenje krompira. Prvenstveno, bitna je količina i raspored padavina. Ako su padavine obilne u prvoj polovini vegetacionog perioda, dok u drugoj polovini prevladava suša, može doći do formiranja većeg broja, ali sitnijih krtola.S druge strane, ako je prva polovina sušna, a druga polovina perioda donosi obilne padavine, rezultat će biti manji broj krtola, ali će one biti veće i ujednačenije. U slučaju ekstremno sušnih ili previše vlažnih perioda, mogu se javiti problemi poput formiranja sekundarnih krtola na već postojećim ili čak njihovo prorastanje, deformacije i pucanja. Takvi nedostaci mogu znatno umanjiti tržišnu vrijednost proizvoda.

Potrebe za navodnjavanjem

U različitim fazama svog razvoja, krompir ima različite potrebe za vodom. Posebno su izražene potrebe tokom faze formiranja stolona. Od trenutka nicanja do formiranja stolona, što traje otprilike tri nedjelje, biljke zahtijevaju dovoljno vode. Nedostatak vode u ovom ključnom periodu može rezultirati manjim brojem stolona, što zauzvrat može dovesti do manjeg broja krtola po biljci.

Najveće potrebe za vodom javljaju se u periodu od pojave cvjetnih pupoljaka do završetka cvjetanja, što se podudara sa formiranjem krtola, intenzivnim rastom biljaka i akumulacijom skroba. U početnim fazama vegetacije, zemljište obično sadrži dovoljno vlage akumulirane tokom zime. Međutim, u nekim slučajevima može doći do proljećne suše, kada je neophodno navodnjavanje usjeva. Ova agrotehnička mjera postaje ključna za postizanje visokih prinosa krompira, posebno u promjenljivim klimatskim uslovima.Visoke temperature tokom proljeća i ljeta, zajedno sa nepravilno raspoređenim padavinama tokom vegetacionog perioda, često dovode do smanjenja prinosa.

Načini navodnjavanja krompira

Periodična pojava suše negativno utiče na proces rasta i razvoja, što na kraju rezultira smanjenjem prinosa i kvaliteta. Postoje tri najčešća načina navodnjavanja, zavisno od načina primjene vode: gravitaciono između bankova, orošavanjem i sistemima kap po kap.

Gravitaciono navodnjavanje zahtijeva ravnu parcelu i veliku količinu vode, otprilike 40-50 litara po kvadratnom metru za jedno zalivanje. Nedostatak ovog pristupa je pojava erozije i urušavanja bankova, kao i "otkrivanje krtola" koji brzo proklijaju zbog toga što voda teče od jednog do drugog kraja. Takođe, ovim načinom navodnjavanja lako se prenose bakterijska oboljenja krompira, pa se obično koristi samo kada nema drugih opcija.

Orošavanje je metoda koja ravnomjerno raspoređuje vodu po cijeloj površini parcele, natapajući kako biljke tako i zemljište. Međutim, nedostatak ovog pristupa je stvaranje povoljnih uslova za razvoj bolesti krompira, posebno plamenjače. Zbog toga je važno sprovoditi preventivnu zaštitu prije zalivanja.

Sistem kap po kap je široko korišćen na našem području zbog efikasnosti u korišćenju vode. Ovaj način navodnjavanja omogućava biljkama da se zaštite od mnogih bolesti, jer voda ne dolazi na njihove vrhove. Takođe, mogućnost zagrijavanja vode prije navodnjavanja sprječava oštećenje korjena biljaka. Uštede u vodi dosežu i do 40% u poređenju s klasičnim sistemom rasprskivača, što je posebno važno u uslovima nedostatka vode.

Prilagođavanje zalivnog režima klimatskim uslovima tokom vegetacionog perioda je ključno, jer nedostatak pristupačne vode kasnije u sezoni može značajno uticati na smanjenje prinosa. Tehnički minimum za vodu iznosi 75-80% poljskog vodnog kapaciteta.